Τα κορεσμένα λίπη αθωώνονται. Οι «οδηγίες» ήταν λάθος!

Μια ακόμα μεγάλη μετα-ανάλυση, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο British Medical Journal (BMJ), έρχεται να επιβεβαιώσει τα ευρήματα πολλών σοβαρών μελετών των τελευταίων ετών: Η κατανάλωση κορεσμένων λιπών, που περιέχονται σε τρόφιμα όπως το κρέας, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, δεν αυξάνει τη θνητότητα από κάθε αιτία, ούτε τις καρδιακές παθήσεις, ούτε τα εγκεφαλικά, ούτε το σακχαρώδη διαβήτη! Οι «κατευθυντήριες οδηγίες», τα γνωστά στον ιατρικό κόσμο ως «guidelines», ήταν τραγικά λάθος, καθώς εδώ και σχεδόν 40 χρόνια προτρέπουν τον παγκόσμιο πληθυσμό να αποφεύγει τις παραπάνω τροφές, γεγονός που φαίνεται να συνέβαλε στην έξαρση της παχυσαρκίας και του σακχαρώδη διαβήτη. Ακόμα και σήμερα, οι επιτροπές σύνταξης των αμερικανικών και ευρωπαϊκών οδηγιών, αγνοώντας τα νέα ισχυρά επιστημονικά δεδομένα, αρνούνται να τις αλλάξουν και ετοιμάζονται για τις νέες εκδόσεις των guidelines πάνω στο γνωστό μύθο της μείωσης «των κορεσμένων λιπών και της χοληστερίνης»!

Ένοχα μόνο τα trans-λιπαρά και όχι πάντα

Η νέα μεγάλη επιδημιολογική μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο BMJ τον Αύγουστο του 2015, συμπεραίνει πως η κατανάλωση κορεσμένων λιπών δεν αυξάνει τη θνητότητα από καρδιοαγγειακές ή άλλες παθήσεις. Επίσης δεν αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρδιακής νόσου, εγκεφαλικού επεισοδίου και διαβήτη. Τα trans-λιπαρά αντίθετα συνδέονται με αυξημένη καρδιοαγγειακή ή άλλης αιτιολογίας θνητότητα και καρδιοαγγειακή νοσηρότητα.1,2 Αυτός ο συσχετισμός κυρίως αφορά τα βιομηχανοποιημένα (επεξεργασμένα) trans-λιπαρά και όχι εκείνα του κρέατος και των γαλακτοκομικών προϊόντων. Τέλος, γίνεται σύσταση στα guidelines να αλλάξουν τις διατροφικές τους οδηγίες σε σχέση με τα κορεσμένα λίπη. Σε σχέση πάλι με τα trans-λιπαρά, μια τελείως πρόσφατη δημοσίευση στο European Heart Journal διαπιστώνει πως τα φυσικά trans-λιπαρά που βρίσκονται σε μικρές ποσότητες στο κρέας και στα γαλακτοκομικά (palmitoleic acid) πιθανόν να έχουν προστατευτική επίδραση στα αγγεία.3

Τι λένε οι άλλες μεγάλες μελέτες για τα κορεσμένα λίπη;

Μια σειρά σοβαρών μελετών και μετα-αναλύσεων στο παρελθόν καταλήγουν στο συμπέρασμα πως τα κορεσμένα λίπη των φυσικών τροφών, όπως το ακατέργαστο κρέας, τα αυγά, το γάλα, το τυρί, το γιαούρτι, και το βούτυρο, δεν ευθύνονται για καρδιοπάθειες, καρκίνο ή άλλα νοσήματα. Η μεγαλύτερη και καλύτερη διατροφική μελέτη της ιστορίας, η WHI trial, που δημοσιεύθηκε το 2006, κατέληξε στο συμπέρασμα πως η δίαιτα με χαμηλά λιπαρά δεν προστατεύει από καρδιοπάθειες, αλλά ούτε από καρκίνο, ούτε από σακχαρώδη διαβήτη. Η δίαιτα με χαμηλά λιπαρά δε βοηθά ούτε καν στην απώλεια βάρους!4 Μια σειρά μετα-αναλύσεων που δημοσιεύθηκαν τα επόμενα χρόνια σε μεγάλα διεθνή περιοδικά καταλήγουν στα ίδια συμπεράσματα.5,6

Μια πολύ καλή ανασκόπηση και μετα-ανάλυση στο Circulation το 2010 κάνει σαφή διαχωρισμό της κατανάλωσης κόκκινου κρέατος από το επεξεργασμένο και συντηρημένο κρέας της βιομηχανίας.7 Μόνο το τελευταίο συσχετίζεται με αυξημένο καρδιοαγγειακό κίνδυνο όταν καταναλώνεται συστηματικά. Τα τόσο παρεξηγημένα αυγά και ο κρόκος τους επίσης αθωώνονται σε μια σειρά μελετών με επιστέγασμα την μετα-ανάλυση που δημοσιεύθηκε το 2013 στο BMJ.8

Τα guidelines στο εδώλιο

Από το 1977 στην Αμερική και από το 1983 στην Ευρώπη, τα διατροφικά guidelines κηρύσσουν ανελέητο διωγμό στα κορεσμένα λίπη και στις τροφές που τα περιέχουν. Τα αυγά και κυρίως ο κρόκος, το κόκκινο κρέας και η πέτσα της κότας και του κόκορα τίθενται σχεδόν υπό απαγόρευση! Το γάλα, τα τυριά και το γιαούρτι γίνονται «light», χάνοντας μαζί με τη γεύση και τη θρεπτική τους αξία και όλες τις λιποδιαλυτές τους βιταμίνες. Στην διατροφή ευνοούνται οι υδατάνθρακες και τα πολυακόρεστα σπορέλαια. Είναι η εποχή που στην Αμερική αρχίζει και η έξαρση της παχυσαρκίας και του σακχαρώδη διαβήτη, που πολλοί τη συσχετίζουν με τις νέες οδηγίες και τις δίαιτες χαμηλών λιπαρών που προτείνονται.

Που στηρίχθηκαν λοιπόν αυτές οι τόσο αυστηρές διατροφικές συστάσεις στον πληθυσμό που ισχύουν μέχρι σήμερα; Υπήρχαν τα επιστημονικά δεδομένα με βάση την «evidence based medicine» για κάτι τέτοιο; Όχι, λένε εδώ και χρόνια πολλοί ειδικοί στο θέμα. Μια πρόσφατη μάλιστα ανασκόπηση και μετα-ανάλυση των δεδομένων εκείνης της εποχής καταλήγει στο ίδιο συμπέρασμα. Αυτές οι οδηγίες δεν έπρεπε ποτέ να είχαν κυκλοφορήσει.9 Τα ευρήματα της περίφημης μελέτης «των επτά χωρών», που συσχέτιζαν τη διατροφή με τα επίπεδα χοληστερίνης και θνητότητας δεν ήταν επαρκή για τέτοια συμπεράσματα.10 Άλλωστε το «Γαλλικό παράδοξο», η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων γαλακτοκομικών και κρέατος και καλής υγείας και μακροζωίας, δεν περιορίζεται μόνο στη Γαλλία. Η μεσογειακή διατροφή, που η υπεροχή της φάνηκε τόσο στη μελέτη των επτά χωρών, όσο και στη μελέτη της Λυών και στη πρόσφατη μελέτη PREDIMED, δε βασίζεται στα χαμηλά λιπαρά, ούτε περιλαμβάνει αποβουτυρωμένα προϊόντα.11,12

Έστω όμως και μετά από τόσα χρόνια και τόσα νέα στοιχεία, γιατί οι «κατευθυντήριες οδηγίες δεν αλλάζουν ή έστω δε χαλαρώνουν τις απαγορεύσεις; Πολλοί λένε πως η «χοληστερινοφοβία» και η διατροφική μόδα των light και των εμπλουτισμένων με στερόλες προϊόντων, εξυπηρετεί συμφέροντα της βιομηχανίας και του ιατρικού κατεστημένου των ιατρικών εταιρειών Ευρώπης και Αμερικής. Η αμφισβήτηση όμως από γιατρούς και διατροφολόγους και από τις δυο πλευρές του Ατλαντικού έχει γιγαντωθεί τα τελευταία χρόνια και η ενημέρωση του κοινού από έγκυρα περιοδικά, το διαδίκτυο και άλλα ΜΜΕ είναι εντυπωσιακή.13 Ακόμα όμως και τώρα, οι ενδείξεις είναι πως τα επόμενα αμερικανικά guidelines θα αγνοούν και πάλι τα επιστημονικά δεδομένα για τα κορεσμένα λίπη, πράγμα που έχει προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων.14

TIME: το ίδιο περιοδικό με διαφορά 30 ετών. Η ώρα της αλήθειας.

Η ελληνική πραγματικότητα

Στην Ελλάδα στην πρόληψη φοβόμαστε λάθος πράγματα. Δίνουμε έμφαση στις μικρής αξίας προληπτικές εξετάσεις και αδιαφορούμε για τα προληπτικά μέτρα. Καπνίζουμε, παχαίνουμε και στερούμαστε άσκησης περισσότερο από όλους τους Ευρωπαίους, αλλά είμαστε πρώτοι στην κατανάλωση στατινών. Φοβόμαστε τη χοληστερίνη και τρώμε light προϊόντα που μας αφήνουν πεινασμένους και συμπληρώνουμε με ότι trans λιπαρό ή υψηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη βρούμε μπροστά μας για να χορτάσουμε. Έχουμε σε αφθονία αγνό παρθένο ελαιόλαδο και διαφημίζουμε στους αγροτικούς πληθυσμούς μαργαρίνες με στερόλες. Πετάμε τον κρόκο από το αυγό που είναι διατροφικός θησαυρός και τρώμε το ασπράδι. Το ίδιο κάνουμε και στα παιδιά μας και στους αθλητές που τα αυγά με τους κρόκους είναι το καλύτερο ενισχυτικό. Επίσης στα παιδιά μας δίνουμε light γάλα και τυποποιημένα προιόντα γεμάτα trans λιπαρά, που πωλούνται ακόμα και στα κιλικία των σχολείων. Δεν εκτιμούμε το πλήρες φυσικό γιαούρτι, ιδανικό και για απώλεια βάρους και τρώμε με τύψεις τα υπέροχα ελληνικά τυριά ή μια χορταστική μπριζόλα. Τώρα όμως που η αξία αυτών των τροφών αναγνωρίζεται σε όλο τον κόσμο, είναι καιρός να γεμίσουμε την επαρχία με μικρές μονάδες παραγωγής ποιοτικού κρέατος, γαλακτοκομικών προϊόντων και αυγών από κότες ελευθέρας βοσκής, κοινώς «αλανιάρες»!

Πρόσφατα άκουγα στο ράδιο συνάδελφο, με μεγάλη εξειδίκευση στα λιπίδια, που έδινε πολύ ωραία συστάσεις στον κόσμο για διακοπή καπνίσματος και άσκηση και είπα επιτέλους συμφωνούμε, μέχρι που η δημοσιογράφος ρώτησε τι να αποφεύγουμε να τρώμε, για να λάβει την απάντηση: «όχι γαλακτοκομικά, μόνο μηδέν τοις εκατό!». Τι να σου κάνει επομένως και ο κόσμος που ακούει κάτι τέτοιο; Ανοίγει μια σακούλα πατατάκια king size και στρώνεται στην τηλεόραση…

Yστερόγραφο: Για να μην υπάρξει παρανόηση, όπως ισχύει και με όλα τα τρόφιμα, η κατανάλωση μεγάλων γευμάτων με λιπαρά δεν είναι ασφαλής!

Χρήστος Ντέλλος                                                         30 Σεπτεμβρίου 2015

πηγή

Υπέρταση Κατευθυντήριες Οδηγίες 2013

Οι κατευθυντήριες οδηγίες της Υπέρτασης το 2013, εκδίδονται μετά από συνεργασίατης Ευρωπαϊκής Εταιρίας Υπέρτασης (ΕΕΥ) και της Ευρωπαϊκής ΚαρδιολογικήςΕταιρίας (ΕΚΕ) βασιζόμενες κυρίως στις κατευθυντήριες οδηγίες του 2003 και του 2007. Η ανάγκη δημοσίευσης νέων κατευθυντήριων οδηγιών 6 χρόνια μετά τηδημοσίευση των τελευταίων, έγινε αισθητή και επίκαιρη, καθώς κατά τη διάρκειατων τελευταίων χρόνων έχουν δημοσιευτεί σημαντικές μελέτες που αφορούν τηδιάγνωση και τη θεραπεία της υπέρτασης, καθιστώντας απαραίτητη την ανάγκηβελτίωσης και επέκτασης των προηγούμενων συστάσεων.Οι κατευθυντήριες οδηγίες (ESH / ESC) του 2013 εξακολουθούν να τηρούν ορισμένες θεμελιώδεις αρχές που ενέπνευσαν τις συστάσεις το 2003 και το 2007.

1) Να βασίζονται σε ορθά διεξαγμένες μελέτες που προέκυψαν μετά από εκτενή ανασκόπηση της βιβλιογραφίας,

2) Nα εξετάσουν, δεδομένα από τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές και μετα-αναλύσεις χωρίς να αγνοήσουν παράλληλα μελέτες παρατήρησης κατάλληλου επιστημονικού διαμετρήματος,

3) Nα ταξινομήσουν το επίπεδο των αποδεικτικών στοιχείων (level of evidence) και συστάσεων σε μείζονα διαγνωστικά και θεραπευτικά ζητήματα άλλων νόσων που σχετίζονται με την υπέρταση, σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρίας,

 

Παρόλο που στις οδηγίες του 2003 και του 2007 δεν υπήρχε διαβάθμιση της κατηγορίας των συστάσεων και του επιπέδου των αποδεικτικών στοιχείων (level of evidence), αυτό θεωρήθηκε αναγκαίο στις οδηγίες του 2013, με σκοπό να επιτρέψει στον ενδιαφερόμενο αναγνώστη, μια τυπική προσέγγιση των συστάσεων σε διάφορους τομείς της ιατρικής.

Τις νέες κατευθυντήριες οδηγίες θα τις βρείτε ΕΔΩ (*.pdf Acrobat reader)


πηγή

Υπόφυση

Η υπόφυση είναι ένας μικροσκοπικός ενδοκρινής αδένας στη βάση του εγκεφάλου ο οποίος παράγει μεγάλο αριθμό ορμονών που ρυθμίζουν την ανάπτυξη του σώματος, τη σεξουαλική ανάπτυξη και τη διατήρηση της ισορροπίας του νερού μέσα στο σώμα. Ο αδένας αυτός παράγει ορμόνες οι οποίες ελέγχουν πολλούς άλλους ορμονοπαραγωγούς ενδοκρινείς αδένες, όπως ο θυρεοειδής αδένας. Οι περισσότερες ανωμαλίες της υπόφυσης προκαλούνται από όγκους οι οποίοι διαταράσσουν και διαφοροποιούν την παραγωγή συγκεκριμένων υποφυσιακών ορμονών.

 

Ορμόνες του πρόσθιου λοβού της υπόφυσης:

1. Αυξητική ορμόνη (GΗ): Προκαλεί αύξηση όλων σχεδόν των κυττάρων και ιστών του σώματος.
2. Φλοιοτρόπος ορμόνη (ΑCΤΗ): προκαλεί την έκ­κριση από το φλοιό των επινεφριδίων των κορτικοει­δών ορμονών του φλοιού.
3. Θυρεοειδοτρόπος ορμόνη (ΤSΗ): Προκαλεί την έκκριση της θυροξίνης και τριιωδοθυρονίνης από το θυρεοειδή αδένα.
4. Θυλακιοτρόπος ορμόνη (FSΗ): Προκαλεί την αύξηση των ωοθυλακίων στις ωοθήκες πριν από την ωορρηξία. Προάγει την παραγωγή των σπερματοζωα­ρίων από τους όρχεις.
5. Ωχρινοτρόπος ορμόνη (LH): Διαδραματίζει σημα­ντικό ρόλο στην πρόκληση της ωορρηξίας. Προκαλεί επίσης έκκριση των γεννητικών ορμονών του θήλεος από τις ωοθήκες και της τεστοστερόνης από τους όρxεις.
6. Προλακτίνη (PRL): Προάγει την ανάπτυξη των μαστών και την έκκριση του γάλακτος.

Ορμόνες του οπίσθιου λοβού της υπόφυσης:

1. Αντιδιουρητική ορμόνη (ΑDH) (ονομάζεται και βαζοπρεσίνη): Επιδρά στους νεφρούς και προκαλεί κατακρά­τηση νερού, με αποτέλεσμα την αύξηση της περιεκτι­κότητας του σώματος σε νερό. Επίσης, σε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις, προκαλεί συστολή των αιμοφόρων αγ­γείων σε ολόκληρο το σώμα και αύξηση της αρτηρια­κής πίεσης.
2. Ωκυτοκίνη: Προκαλεί συστολές της μήτρας κατά τον τοκετό, με συνέπεια τη διευκόλυνση της εξώθησης του εμβρύου. Επίσης, προκαλεί συστολή των μυοεπιθηλιακών κυττάρων στους μαστούς, με αποτέλεσμα την έκθλιψη του γάλακτος από τους μαστούς κατά το θηλασμό.

Βιβλιογραφία:

1.Φυσιολογία του ανθρώπου και μηχανισμοί των νόσων Guyton and Hall

2.Ανατομική Sobbota

 

Η θεραπεία της οξείας κρίσης ουρικής αρθρίτιδας

 

Ενα από τα περισσότερο χαρακτηριστικά στοιχεία της θεραπείας της ουρικής αρθρίτιδας είναι ότι η κρίση ελέγχεται και σε ένταση και σε διάρκεια, όσο ταχύτερα αρχίσει η θεραπεία. Εάν δηλαδή ο ασθενής είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος και λάβει το φάρμακό του τα πρώτα λεπτά μετά την έναρξη της κρίσης τότε μπορεί να σταματήσουμε την εκδήλωση της κρίσης. Εάν όμως η έναρξη της όποιας θεραπείας αρχίσει 48 ώρες μετά, τότε για να ελεγχθούν τα συμπτώματα θα απαιτηθούν τουλάχιστον 48 ώρες. 

Ο μόνος τρόπος για να αξιολογήσεις εάν ένα φάρμακο είναι αποτελεσματικό και σταματά την κρίση της ουρικής αρθρίτιδας, είναι να μετρήσεις το χρονικό διάστημα που χρειάζεται το συγκεκριμένο φάρμακο για να σταματήσει την κρίση, υπό την προϋπόθεση βέβαια που έχουμε εφαρμόσει τον κανόνα της προηγούμενης παραγράφου. Βέβαια η κατάσταση περιπλέκεται ορισμένες φορές διότι και χωρίς φάρμακο η κρίση μπορεί να αυτοπεριοριστεί μέσα σε 2-3 ημέρες. Η μέγιστη χρονική διάρκεια που μπορεί να διατηρηθεί μια κρίση χωρίς φαρμακευτική θεραπεία σπάνια ξεπερνά τις 30 ημέρες. 

Παρόλο που θεωρείται ότι μια κρίση ουρικής αρθρίτιδας είναι εύκολα θεραπεύσιμη, οι εργασίες που έχουν δημοσιευθεί στη διεθνή βιβλιογραφία είναι ιδιαίτερα σπάνιες. Σύμφωνα με τους ερευνητές μόνον 26 σχετικές μελέτες και τρεις περιλήψεις ανευρέθηκαν στις μεγάλες και γνωστές βάσεις δεδομένων και δυστυχώς ελάχιστες από αυτές είναι συγκριτικές μελέτες με εικονικό φάρμακο. 

Περιληπτικά θα μπορούσε να πει κανείς ότι οι μελέτες αυτές προτείνουν την έναρξη της θεραπείας της οξείας κρίσης με ΜΣΑΦ (Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη Φάρμακα) ή κολχικίνη. Εάν η κρίση δεν ελεγχθεί τότε χορηγούμε από του στόματος ή ενδαρθρικά κορτιζόνη. Τέλος εάν ακόμη η έντονη κρίση διατηρείται τότε μπορούμε να καταφύγουμε στα μονοκλωνικά αντισώματα έναντι της Ιντερλευκίνης-1 (Khanna P et al., In: ACR Conference Proceedings, abstract 1025; 2011).

Το πρώτο, εύκολο και αρκετά αποτελεσματικό φάρμακο είναι η τοποθέτηση πάγου στην άρθρωση που φλεγμαίνει ενώ παράλληλα ξεκινάμε και την χορήγηση των διαφόρων φαρμάκων. 

 

 

 

Αντιφλεγμονώδη μη στεροειδή φάρμακα (ΜΣΑΦ)

  

Τα ΜΣΑΦ θεωρούνται θεραπεία πρώτης εκλογής για την αντιμετώπιση της οξείας κρίσης της ουρικής αρθρίτιδας. Η έναρξη της θεραπείας θα πρέπει να είναι άμεση και θα διατηρηθεί όσο υπάρχουν φλεγμονώδη στοιχεία στην προσβεβλημένη άρθρωση και τουλάχιστον για 2-5 ημέρες σε μεγάλη δόση. Μετά μειώνουμε την δόση και διατηρούμε το φάρμακο για 2 εβδομάδες τουλάχιστον. Συγκριτικές head to head μελέτες δεν αποκάλυψαν σημαντικές διαφορές αποτελεσματικότητας μεταξύ των διαφόρων ΜΣΑΦ. Η ινδομεθακίνη όμως όπως και ετορικοξίμπη, η τελευταία μάλιστα σε δόσεις 120 mg την ημέρα, έχουν μελετηθεί περισσότερο. H ινδομεθακίνη δεν θα πρέπει να δίδεται σε μεγάλες δόσεις σε ηλικιωμένους ασθενείς διότι μπορεί να προκαλέσει νευρολογικά προβλήματα. Στους ασθενείς που λαμβάνουν ΜΣΑΦ απαγορεύεται η χορήγηση ασπιρίνης σε μικρές δόσεις διότι η θεραπεία αυτή θα επεκτείνει την διάρκεια της κρίσης.

Η δράση των ΜΣΑΦ οφείλεται στην αναστολή της δημιουργίας προσταγλανδινών από τα φλεγμονώδη κύτταρα.

Τα ΜΣΑΦ θα πρέπει να χορηγούνται με προσοχή σε άτομα με έλκος στομάχου, με καρδιακή ανεπάρκεια, πρόσφατο έμφραγμα ή σοβαρή στεφανιαία ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια και μερικά από αυτά όπως η νιμεσουλίδη  και σε μέτρια ηπατική ανεπάρκεια. Στις περισσότερες περιπτώσεις και ιδιαίτερα σε άτομα με χρόνια γαστρικά προβλήματα θα πρέπει το ΜΣΑΦ να συνδυάζεται με κάποιον PPI (Proton Pump Inhibitor).

Τα ΜΣΑΦ χορηγούνται και προληπτικά για την αντιμετώπιση μιας πιθανής  κρίσης ουρικής αρθρίτιδας όταν ξεκινάμε θεραπεία για την υπερουριχαιμία και αυτό διότι λόγω μετακίνησης του ουρικού οξέος από τους ιστούς στο αίμα υπάρχει η πιθανότητα κρίσης σε ποσοστό κατά μέσον όρο 50% (mobilization flare). Οι περισσότεροι χορηγούν σε μικρές δόσεις τα ΜΣΑΦ μέχρι και 6 μήνες μετά την αρχή της υποουριχαιμικής θεραπείας (αλλοπουρινόλη, φεμπουξοστάτη κλπ). Δυστυχώς η συμμόρφωση του ασθενούς στην προφυλακτική θεραπεία μετά βίας ανέρχεται στο 20% (Khanna et al, Arthritis Care & Research Vol. 64, No. 10, October 2012, pp 1431–1446, DOI 10.1002/acr.21772© 2012, American College of Rheumatology).

 

Η κολχικίνη

 

Η ιστορία

Η κολχικίνη είναι το πιο παλιό φάρμακο που έχει δοθεί για τη θεραπεία της οξείας κρίσης της ουρικής αρθρίτιδας. Χορηγήθηκε για πρώτη φορά από τον Ελληνα γιατρό Αλέξανδρο, από τις Τράλλεις της Λυδίας, στη Μικρά Ασία, τον 7ο αιώνα μΧ, στο Βυζάντιο την εποχή του Ιουστινιανού. Το φάρμακο προέρχεται από ένα πολύ όμορφο φυτό, το φθινοπωρινό κρινάκι (Colchicum automnale). 

Κολχικίνη χορηγείτο κανονικά μέχρι τον 17ο, οπότε ο Αγγλος ιατρός, ο Thomas Syndeham, (1650 μΧ), που ονομάστηκε και «ο Αγγλος Ιπποκράτης» ο οποίος έπασχε και ο ίδιος από ουρική αρθρίτιδα, επειδή είχε πρόβλημα με τα καθαρτικά και είναι γνωστό ότι  η κολχικίνη προκαλεί σε μεγάλες δόσεις διάρροια, έπεισε τους υπόλοιπους γιατρούς της εποχής του, να μην την χορηγούν σε κρίση ουρικής αρθρίτιδας. Η τάση αυτή διατηρήθηκε για 150  χρόνια περίπου, οπότε ένας Αυστριακός γιατρός, ο Baron von StoerK, την επανάφερε στην θεραπεία της κρίσης της ουρικής αρθρίτιδας όπου κατέχει μια δεσπόζουσα θέση μέχρι σήμερα. Το φάρμακο το έφερε στις ΗΠΑ ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, από την Γαλλία για «ιδία χρήση» διότι έπασχε από ουρική αρθρίτιδα. Η κολχικίνη απομονώθηκε για πρώτη φορά το 1833 άπό τον Geiger, ονομάσθηκε κολχικίνη και χαρακτηρίστηκε σαν τρικυκλικό αλκαλοειδές με αντιφλεγμονώδεις και καθαρτικές ιδιότητες.

Ο μηχανισμός δράσης

Ο μηχανισμός δράσης της δεν έχει διευκρινισθεί πλήρως αλλά πρόσφατα ευρήματα δείχνουν ότι δρα σε δύο επίπεδα: α) Αναστέλλει την μετανάστευση των ουδετερόφιλων λευκοκυττάρων από την αιματική κυκλοφορία μέσα στην άρθρωση, μετά από χημειοτακτική πρόσκληση των υπερφλεγμονωδών κυτταροκινών Ιντερλευκίνης-1 και TNF. Η κολχικίνη επιτυγχάνει την δράση αυτή,  μειώνοντας τον αριθμό των μορίων προσκόλλησης στο τοίχωμα των αγγείων του αρθρικού υμένα και β) Αναστέλλει την διέγερση της κασπάσης 1, που αποτελεί βασική δομική ουσία του φλεγμονοσώματος (inflammasome) NALP3 (βλέπε στη συνέχεια) συρρικνώνοντας ταυτόχρονα το δίκτυο των μικροσωληναρίων και εμποδίζοντας έτσι την μεταφορά των κρυστάλλων του ουρικού μονονατρίου μέσα στο φαγοκύτταρο (Cronstein BN, et al., Arthritis Res Ther 2006; 8:S1).

Η δυνατότητα της κολχικίνης να ενώνεται με την tubulin, βασική ουσία για την ανάπτυξη του μικροσωληναριακού συστήματος των κυττάρων και να σταματά την μίτωση, έχει χρησιμοποιηθεί στα εργαστήρια για την μελέτη της κυτταρικής γενετικής και την ανεύρεση των καρυοτύπων.

Κλινική χρήση

Είναι σημαντικό η χορήγηση κολχικίνης να αρχίζει το πρώτο 24ωρο μετά από την έναρξη της κρίσης. Πιστεύεται ότι εάν χορηγηθεί αργότερα η αποτελεσματικότητά της μειώνεται σημαντικά. Η απάντηση μιας αρθρίτιδας στην κολχικίνη δεν είναι παθογνωμονική για την ουρική αρθρίτιδα. Το φάρμακο είναι αποτελεσματικό και στην ψευδουρική αρθρίτιδα, στην ψωριασική αρθρίτιδα, στην αρθρίτιδα του οικογενούς μεσογειακού πυρετού και άλλων αυτοφλεγμονωδών νόσων, όπως η νόσος του Behcet, η αρθρίτιδα της σαρκοείδωσης, κάποιων τενοντίτιδων και της περικαρδίτιδας.

Ο κλασικός τρόπος χορήγησης της κολχικίνης μέχρι πολύ πρόσφατα ήταν η ταυτόχρονη λήψη δύο δισκίων 0,5 mg στην αρχή της κρίσης και στη συνέχεια η ανά ώρα λήψη ενός δισκίου 0,5 mg μέχρι τα 6, για άλλους 10 δισκία ή μέχρι την εμφάνιση ναυτίας εμέτου ή διάρροιας (στο 80% των ασθενών). Πρόσφατα μια διπλή τυφλή μελέτη σε 184 ασθενείς σε κρίση ουρικής αρθρίτιδας που συνέκρινε την χορήγηση κολχικίνης σε δόση 1,8 mg μέσα σε μία ώρα, με την χορήγηση 4,8 mg μέσα σε 6 ώρες και με εικονικό φάρμακο, αποκάλυψε ότι τόσο η μικρή όσο και η μεγάλη δόση δεν διέφεραν στην αποτελεσματικότητα. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες μάλιστα της μικρής δόσης δεν διέφεραν από αυτές του εικονικού φαρμάκου. Το εύρημα αυτό διευκολύνει ιδιαίτερα και τους θεράποντες γιατρούς και τους ασθενείς τους Θα πρέπει να σημειωθεί, για να μην γίνεται παρερμηνεία των δόσεων στις διάφορες διεθνείς μελέτες, ότι στις ΗΠΑ το δισκίο της κολχικίνης περιέχει 0,6 mg του φαρμάκου (Terkeltaub R, et al.  Arthritis Rheum 2010; 62:1060–1068). Τόσο η EULAR όσο και άλλες διεθνείς οργανώσεις έχουν δώσει ελαφρώς διαφορετικές κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με την χορήγηση της κολχικίνης. Η EULAR πχ συνιστά 1,5 mg κολχικίνης (1Χ3) την ημέρα μέχρι τον έλεγχο της κρίσης ή 1,5 mg εφάπαξ και άλλα 0,5 mg μετά από 1 ώρα (Hamburger et al., Postgraduate Medicine, Vol 123, Issue 6, Suppl1, Nov 2011, p21). Εάν η κρίση δεν ελεγχθεί τότε αναρωτιέται κανείς για το εάν είναι σωστή η διάγνωση.

Tα μεγαλύτερα επίπεδα της κολχικίνης στο πλάσμα τα ανευρίσκουμε 2 ώρες μετά την από του στόματος λήψης του φαρμάκου. Ο μέσος χρόνος ημιζωής της στο πλάσμα ανέρχεται σε 4 ώρες,  ενώ ο μέσος χρόνος παραμονής του φαρμάκου μέσα στα ουδετερόφιλα φθάνει και τις 10 ημέρες μετά από μία απλή από τους στόματος δόση. Η κολχικίνη είναι ένα φάρμακο με μικρό θεραπευτικό παράθυρο. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες αρχίζουν από την στιγμή που το φάρμακο ξεπερνά τα 3 ng/ml στο πλάσμα (Molad, Y, Curr Rheum Rep 2002; 4: 252–256).

Δεν υπάρχουν συγκριτικές μελέτες αποτελεσματικότητας μεταξύ ΜΣΑΦ και κολχικίνης, όπως και συνδυασμού ΜΣΑΦ και κολχικίνης.

Η κολχικίνη δίδεται και προληπτικά κάθε φορά που ξεκινάμε θεραπεία σε μια υπερουριχαιμία με υποουριχαιμικά φάρμακα (αλλοπουρινόλη, φεμπουξοστάτη, ουρικοδιουρητικά) για να αποτρέψει μια πιθανή κρίση ουρικής αρθρίτιδας από μετακίνηση του ουρικού οξέος από τους ιστούς στο αίμα (mobilization flare). Η προληπτική θεραπεία αρχίζει 2 εβδομάδες πριν την έναρξη της υποουριχαιμικής θεραπείας, διαρκεί 3 έως 6 μήνες και χορηγείται σε δόσεις που κυμαίνονται από 0,5mg Χ2 την ημέρα μέχρι 0,5 mg μέρα παρά μέρα, ανάλογα με την περίπτωση. Η προληπτική θεραπεία μειώνει τις κρίσεις κατά 80%. 

Ανεπιθύμητες ενέργειες 

Οι ανεπιθύμητες δράσεις της κολχικίνης περιλαμβάνουν κοιλιακά άλγη και διάρροια, ναυτία και έμετο και σε σπάνιες περιπτώσεις καταστολή του μυελού των οστών, νευροπάθεια και μυοπάθεια (άνοδος της CPK). Η κολχικίνη έχει πολύ στενό θεραπευτικό παράθυρο και η χορήγησή της πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους και σε άτομα με νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια, όπου οι δόσεις θα πρέπει να είναι μειωμένες. Επειδή η κολχικίνη μεταβολίζεται στο μικροσωμιακό σύστημα του ήπατος, διαμέσου του κυτοχρώματος CYP3A4 σε p-glycoprotein, έχει αλληλεπιδράσεις με κάποια φάρμακα που χρησιμοποιούν τον ίδιο φορέα στον μεταβολισμό τους. Γι αυτό θα πρέπει να χορηγείται με προσοχή ταυτόχρονα με μακρολίδες, κυκλοσπορίνη και αναστολείς της πρωτεάσης. Η αλληλεπίδραση είναι εντυπωσιακή όταν χορηγείται ταυτόχρονα με κλαριθρομικίνη οπότε ο χρόνος ημιζωής στο πλάσμα της κολχικίνης αυξάνει κατά 233% και αυτό διότι η κλαριθρομυκίνη αναστέλλει την p-glycoprotein. H FDA εξετάζοντας τους θανάτους που είχαν προκληθεί με συνηθισμένες δόσεις κολχικίνης για την θεραπεία των κρίσεων της ουρικής αρθρίτιδας, ανακάλυψε ότι το 51% από αυτούς συνέβησαν σε ασθενείς που ελάμβαναν ταυτόχρονα κλαριθρομυκίνη. Σύμφωνα με την FDA η επικίνδυνη αυτή αλληλεπίδραση θα πρέπει να συμβαίνει και με άλλα φάρμακα με παρόμοιο μεταβολισμό. Αρα σε περίπτωση που θέλουμε να χορηγήσουμε ταυτόχρονα φάρμακα όπως cyclosporine, erythromycin, ανταγωνιστές ασβεστίου (verapamil, diltiazem), θα πρέπει να μειώσουμε την δόση της κολχικίνης σε ποσοστό που να κυμαίνεται από 33-66%. Ακόμη σύμφωνα με την FDA, η  telithromycin, η ketoconazole, η itraconazole, οι αναστολείς της HIV protease και η nefazodone καλόν είναι να μην συνδυάζονται με την κολχικίνη. Τέλος επειδή η κολχικίνη μπορεί να προκαλέσει και μυοπάθεια με αύξηση του ενζύμου CPK καλόν είναι να χορηγείται με προσοχή σε άτομα που λαμβάνουν στατίνες και φιμπράτες. Η ταυτόχρονη λήψη χυμού grapefruit αυξάνει την συγκέντρωση της κολχικίνης στον οργανισμό, διότι αναστέλλει τον μεταβολισμό της. Η ενδοφλέβια χορήγηση κολχικίνης καταργήθηκε στις ΗΠΑ και αλλού (2008) διότι προκαλούσε θανάτους σε ποσοστό 2%.

Ενα από τα περίεργα σχετικά με την κολχικίνη είναι ότι μόλις το 2009 η FDA ενέκρινε την κυκλοφορία του φαρμάκου στις ΗΠΑ, ενός φαρμάκου που χρησιμοποιείτο με επιτυχία σε ολόκληρο τον κόσμο για 3000 χρόνια. Η συμφωνία της FDA με την φαρμακευτική εταιρεία URL που είχε το φάρμακο είναι χαρακτηριστική και εκπαιδευτική. Η έγκριση παρείχε στην εταιρεία την δυνατότητα να πουλά το φάρμακο κατ’ αποκλειστικότητα για τρία χρόνια, υπό την προϋπόθεση να κάνει 17 καινούργιες μελέτες και να επενδύσει 100 εκατομμύρια δολάρια. Από αυτά τα 45 εκατομμύρια θα τα έπαιρνε η FDA σαν κόστος έγκρισης του φαρμάκου. Η εταιρεία συμφώνησε και για να καλύψει το επιπλέον κόστος, αύξησε την τιμή του δισκίου της κολχικίνης από 0,09 δολάρια σε 4,85 δολάρια. Η FDA αποδέχθηκε την σχετική αύξηση και ταυτόχρονα για να διευκολύνει την URL, απέσυρε από την αγορά την κολχικίνη απόλες τις άλλες εταιρείες (Wikipedia-colchicine-25/5/2012). 

Νομίζω ότι έχουμε πολλά ακόμη να μάθουμε για την «σωστή» κυκλοφορία των φαρμάκων εμείς στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στην Ελλάδα 

Συμπερασματικά 

Τα νέα στοιχεία μας δείχνουν ότι η κολχικίνη μπορεί να χορηγηθεί σε μικρές δόσεις τόσο στην κρίση της ουρικής αρθρίτιδας, όσο και για προφύλαξη από πιθανές κρίσεις μετά την έναρξη κάποιας υποουριχαιμικής θεραπείας και για χρονικό διάστημα 3-6 μηνών. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι περιορισμένες όταν χορηγείται σε μικρές αλλά αποτελεσματικές δόσεις, ενώ χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στις αλληλεπιδράσεις της με διάφορα φάρμακα.

 

Τα κορτικοστεροειδή

 

Τα κορτικοστεροειδή αποτελούν θεραπεία δεύτερης επιλογής και ιδιαίτερα όταν τα ΜΣΑΦ ή η κολχικίνη έχουν προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες ή αποδείχθηκαν μη αποτελεσματικά.

Μπορούν να χορηγηθούν από του στόματος, ενδομυϊκά, ενδοφλέβια και ενδαρθρικά ιδιαίτερα όταν η κρίση είναι μονοαρθρική ή ολιγοαρθρική. 

Η δράση τους εξασκείται στον πυρήνα των φλεγμονωδών κυττάρων όπου αναστέλλει την έκφραση των γονιδίων που ελέγχουν την παραγωγή φλεγμονωδών ουσιών, αναστέλλοντας με αυτόν τον τρόπο την φλεγμονή. Συγκρινόμενα με την κολχικίνη ή τα ΜΣΑΦ δεν φαίνεται να υστερούν σε αποτελεσματικότητα και σε ταχύτητα δράσης όπως έδειξε μια μεταανάλυση της Cochrane Library. Η περιορισμένης χρονικής διάρκειας χρήση κορτικοστεροειδών δεν φαίνεται να προκαλεί σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες (Janssens HJ, et al. Cochrane Database Syst Rev 2008; Issue 2. Art. No. CD005521).

Η πρεδνιζόνη δίδεται σε δόσεις μέχρι 40 mg/ημέρα για 1-3 ημέρες και μετά μειώνεται προοδευτικά στις επόμενες 15 ημέρες. Σε απότομη μείωση μπορεί να συμβεί νέα έξαρση της κρίσης. Το φαινόμενο rebound δεν είναι σπάνιο στην διακοπή των κορτικοστεροειδών

Σε περιπτώσεις που δεν θέλουμε να δώσουμε πρεδνιζόνη μπορούμε να χορηγήσουμε ACTH σε δόση 40UI ενδομυϊκά. Θα χρειασθούν περισσότερες από μία δόσεις για να έχουμε καλό αποτέλεσμα. Ο μηχανισμός δράσης της είναι διττός. Αφενός διεγείρει την έκκριση κορτικοστεροειδών αφετέρου έχει άμεσο αντιφλεγμονώδες αποτέλεσμα δρώντας επί του υποδοχέα της melanocortin 3 των φλεγμονωδών κυττάρων. Το υψηλό κόστος της περιορίζει την ευρεία χρήση της (Getting SJ,et al. Arthritis Rheum. 2002;46(10):2765-2775).

 

πηγή

Αντιβιώσεις για παιδιά - Δοσολογίες

Πόσες φορές ψάχνουμε σε διάφορα καρτελάκια εταιρειών την σωστή δοσολογία που πρέπει να χορηγήσουμε στους μικρούς μας ασθενείς...; Ή πόσες ακόμα ανατρέχουμε στο εθνικό συνταγολόγιο για να δούμε την εκάστοτε δοσολογία...;

Εφτιάξα μια λίστα με τις πιο γνωστές αντιβιώσεις και την δοσολογία δίπλα ανάλογα τα κιλά.
Ελπίζω να σας φανεί χρήσιμη.
Στο τέλος της ανάρτησης υπάρχει σύνδεσμος με το αρχείο σε μορφή *.docx(Microsoft Word)

ΔΟΣΟΛΟΓΙΕΣ

Klaricid – Claripen 250mg/5ml	Max 10ml x 2
Βάρος σώματος  σε κιλά	30mg/kg/24ωρο σε 2 δόδεις
6kg	2 ml x 2
8kg	2.5 ml x 2
10kg	3 ml x 2
12kg	3.5 ml x 2
14kg	4 ml x 2
16kg	5 ml x 2
20kg	6 ml x 2
23kg	7 ml x 2
27kg	8 ml x 2
30kg	9 ml x 2
33kg και άνω	10 ml x 2

Procef – Pricefil 250mg/5ml	Max 10ml x 2
Βάρος σώματος  σε κιλά	15mg/kg x 2
8kg	2.4 ml x 2
12kg	3.6 ml x 2
16kg	4.8 ml x 2
20kg	6 ml x 2
24kg	7.2 ml x 2
28kg	8.4 ml x 2
33kg	9.9 ml x 2

Augmentin 400+57 / 5ml	Max 11.2ml x 2
Βάρος σώματος  σε κιλά	50mg/kg/day σε 2 δόσεις
6kg	1.7 ml x 2
8kg	2.2 ml x 2
10kg	2.8 ml x 2
12kg	3.4 ml x 2
14kg	3.9 ml x 2
16kg	4.5 ml x 2
18kg	5.1 ml x 2
20kg	5.6 ml x 2
22kg	6.2 ml x 2
24kg	6.7 ml x 2
26kg	7.3 ml x 2
28kg	7.9 ml x 2
30kg	8.4 ml x 2
32kg	9 ml x 2
34kg	9.6 ml x 2
36kg	10.1 ml x 2
38kg	10.7 ml x 2
40kg	11.2 ml x 2

Download ΕΔΩ